IS ကို ေလေၾကာင္း တိုက္စစ္ တစ္ခုတည္းနဲ႔ အႏိုင္ရပါ့မလား

ရဲလြင္ေအာင္ 

အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ မဟာမိတ္ ႏိုင္ငံမ်ားမွ ေလယာဥ္မ်ားသည္ အီရတ္ရွိ IS အဖဲြ႕ကို သာမက ဆီးရီးယားရွိ IS အဖဲြ႕ကိုပါ ထုိးစစ္ဆင္မႈ မ်ားကို ျပဳလုပ္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။အိုဘားမား အစိုးရ အဖဲြ႕သည္ ဆီးရီးယား ျပည္တြင္း စစ္တြင္ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ရန္ ယခင္ကတြန္႔ဆုတ္ေနခဲ့ ေသာေၾကာင့္ ဆီးရီးယားရွိ IS အဖဲြ႕အား အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ မဟာမိတ္ တပ္မ်ားက ယခုအခ်ိန္တြင္ တိုက္ခိုက္မႈ ျပဳလုပ္လာျခင္းက အုိဘားမား အစုိးရ အဖဲြ႕၏ မူ၀ါဒ မ်ားတြင္ ေျပာင္းလဲမႈ အႀကီးအက်ယ္ရွိ ေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ျပသလုိက္ျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။ 

IS အဖဲြ႕၏ လုပ္ရပ္မ်ားကို တားဆီး ပိတ္ပင္ျခင္း မျပဳပါက ၎ တပ္ဖဲြ႕သည္ ဥေရာပႏွင့္ အေမရိကန္ တို႔တြင္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္လာမည္ကို စိုးရိမ္ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ မဟာမိတ္ ႏိုင္ငံမ်ားက ထုိးစစ္ဆင္မႈ မ်ားကို ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ IS ၏ လုပ္ရပ္မ်ားေၾကာင့္ ဆီးရီးယား ႏွင့္ အီရတ္ၾကားရွိ နယ္စပ္မွာ အမည္ခံသာရွိ ေတာ့သည္။ 

ထုိ႔ျပင္ ယခုအခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္ သာမက အာရပ္ႏိုင္ငံ တခ်ဳိ႕တို႔ပါ စစ္ဆင္ေရးတြင္ ပါ၀င္ေန ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္၏ ယခု စစ္ဆင္ေရး သည္ အီရတ္ ဆိုင္ရာ ယခင္စစ္ဆင္ေရးႏွင့္ လံုး၀ ျခားနားေနခဲ့သည္။ ကူ၀ိတ္အား အီရတ္၏ က်ဴးေက်ာ္မႈမွ ကယ္တင္ႏိုင္ေရး အတြက္ ႏိုင္ငံတကာက စစ္ဆင္ေရး ဆင္ႏဲႊျခင္းႏွင့္ပင္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ဆင္တူ လွသည္။ သို႔ေသာ္ ယခု စစ္ပဲြတြင္ ပစ္မွတ္မွာ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ အစိုးရတစ္ရပ္ မဟုတ္ဘဲ အၾကမ္းဖက္ အဖဲြ႕တစ္ခု ျဖစ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ကူ၀ိတ္ စစ္ပဲြတြင္ ကာလမရွည္ခဲ့ ေသာ္လည္း ယခ ုစစ္ပဲြ ကေတာ့ ကာလရွည္ ဦးမည္ ျဖစ္သည္။ 

တုိက္ေလယာဥ္မ်ား၊ လက္နက္ တပ္ဆင္ထားေသာ ေမာင္းသူမဲ့ ေလယာဥ္မ်ားႏွင့္ ပင္လယ္ျပင္မွ ပစ္ခတ္ လုိက္ေသာ ဒံုးက်ည္မ်ား ပါ၀င္ ေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ စစ္ဆင္ေရးကို က်ယ္ျပန္႔ေသာ စစ္ဆင္ေရး တစ္ရပ္ အျဖစ္ သတ္မွတ္လို႔ ရသည္။ သို႔ေသာ္ ယခုစစ္ဆင္ေရးကို ၾကည့္လိုက္လ်င္ မဟာဗ်ဴဟာ ရည္မွန္းခ်က္မွာ IS အဖဲြ႕ကို အျမစ္ျပတ္ တုိက္ရန္ မဟုတ္။အဖဲြ႕၏ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းႏွင့္ ေထာက္ပံ ့ပို႔ေဆာင္ေရး လမ္းေၾကာင္းကို တုိက္ခုိက္ ျဖတ္ေတာက္ရန္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း သိသာလွသည္။ 

အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ စစ္ဆင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေမးစရာ ေမးခြန္းမ်ားစြာ ထြက္ေပၚလာ ခဲ့သည္။ အီရတ္ႏွင့္ ဆီးရီးယားတြင္ အေမရိကန္သည္ တစ္ၿပိဳက္နက္တည္း ထိေရာက္စြာ တိုက္ခုိက္ႏုိင္ မည္လား၊ အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား၏ ေလေၾကာင္းမွ ထိုးစစ္ဆင္ မႈေၾကာင့္ ေျမျပင္တြင္ IS အဖဲြ႕ အထိနာေအာင္ တိုက္ခိုက္ႏုိင္မည့္ အေျခအေနမ်ား ေပၚေပါက္ လာမည္လားႏွင့္ IS အဖဲြ႕က မည္သည့္ အတိုင္းအတာ အထိ တန္ျပန ္တုိက္ခိုက္မည္လဲ အစရွိသည့္ ေမးခြန္းမ်ားကိုေတာ့ ေမးဖို႔လိုမည္ျဖစ္သည္။ 

ေျမျပင္ အေနအထား 

အေမရိကန္ႏွင့္ မဟာမိတ္မ်ား ကေတာ့ လုိအပ္ခ်က္ေၾကာင့္ တုိက္သည္ဟု ဆိုၾကေသာ္လည္း တကယ္တမ္းတြင္မူ ၎တို႔သည္ မေသခ်ာ ေသာ လမ္းကို ေလွ်ာက္ေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ ျပင္ပမွ စစ္ေရး အကူအညီ ဆို၍ ေလေၾကာင္း အင္အားတစ္ခုသာရွိ ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ စစ္ဆင္ေရး တစ္ခု ေအာင္ျမင္ရန္ ၾကည္း၊ ေရ၊ ေလ အပါအ၀င္ စစ္ေရး က႑မ်ဳိးစံု ပါ၀င္မွသာ ျဖစ္ႏုိင္ပါမည္။ 

အီရတ္ ကိစၥတြင္ ၾကည့္ပါ။ အီရတ္တြင္ အေမရိကန္၏ ေလေၾကာင္းမွ ထုိးစစ္ေၾကာင့္ ေျမာက္ပိုင္းရွိ ကာ့ဒ္ မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား ေနထုိင္ေသာ ေဒသ တြင္းသို႔ IS အဖဲြ႕ ထုိးေဖာက္ ၀င္ေရာက္မည္ကို တားဆီးႏိုင္ ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ အေမရိကန္၏ ေလတပ္ အင္အားေၾကာင့္ IS အဖဲြ႕ကို အီရတ္ေျမေပၚမွ ဖယ္ထုတ္ႏုိင္စြမ္း မရွိခဲ့။ IS အဖဲြ႕ကို အီရတ္မွ ႏွင္ထုတ္ႏုိင္ရန္ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ အေပၚ မူတည္ေနသည္။ 

ပထမ အခ်က္မွာ IS အဖဲြ႕အား ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္ၿပီး နယ္ေျမမ်ား ျပန္လည္ သိမ္းယူႏုိင္ေရး အတြက္ ေျမျပင္ရွိ စစ္တပ္၏ ေကာင္းစြာ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားထားမႈ ႏွင့္ စိတ္ဓာတ္ ျပင္းထန္မႈ ရွိမရွိ ဆိုသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။ IS ၏ သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားေၾကာင့္ မၾကာေသးမီ လမ်ားတြင္ အီရတ္စစ္တပ္ သည္ လက္နက္မ်ားခ်န္ထားၿပီး ထြက္ေျပးခဲ့ၾကၿပီး ျဖစ္သည္။ ေနာင္ပိုင္းတြင္ အေမရိကန္က စစ္ဘက္ဆုိင္ရာ အႀကံေပးမ်ား ေစလႊတ္ျခင္းႏွင့္ ေလေၾကာင္းမွ ကူပစ္ေပးျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္ အီရတ္ စစ္သားမ်ား စိတ္ဓါတ္ ျပန္လည္ တက္ႂကြလာၿပီး တန္ျပန္ တုိက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏုိင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ စိတ္ဓါတ္ ပ်က္စီးေနသည့္ အီရတ္စစ္သားမ်ား၏ စစ္စိတ္ စစ္ေသြး ျပန္တက္လာေရး အတြက္ အခ်ိန္ယူ ရဦးမည္ ျဖစ္သည္။ 

ဒုတိယ အေရးပါေသာ အခ်က္မွာ ႏုိင္ငံေရး ျဖစ္သည္။ ယခင္ အီရတ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မာလီကီ လက္ထက္တြင္ ရွီယိုက္မ်ား အက်ဳိး အတြက္သာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ ေသာေၾကာင့္ ဆြႏ္ၷီမ်ားႏွင့္ ကာ့ဒ္မ်ားက မေက်မနပ္ ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းေၾကာင့္ ဆြႏ္ၷီမ်ဳိးႏြယ္စု တခ်ဳိ႕က IS အဖဲြ႕ ဘက္မွ ပါ၀င္ တုိက္ခိုက္ ခဲ့ၾကသည္။ကာ့ဒ္မ်ားသည္လည္း အေစာပိုင္းတြင္ IS အား အီရတ္ အတြက္ တိုက္ခုိက္သည္ မဟုတ္၊ ကာ့ဒ္ေဒသ အတြက္သာတုိက္ခိုက္ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့သည္။ အီရတ္တြင္ အဖဲြ႕ အစည္း အားလံုး ပါ၀င္ေသာ အစိုးရ တစ္ရပ္ မဖဲြ႕စည္းႏိုင္ေသး ေသာေၾကာင့္ အေစာပိုင္းတြင္ အေမရိကန္က အကူ အညီ ေပးရန္ ျငင္းပယ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းကဲ့သုိ႔ အစိုးရတစ္ရပ္ ေပၚထြန္းေရး အတြက္လည္း အခ်ိန္ယူရဦးမည္ ျဖစ္သည္။ 

အီရတ္၌ ယခုအခ်ိန္တြင္ အမ်ားက အသိအမွတ္ျပဳ ထားေသာ အစိုးရရွိေန သျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ စစ္ေရးပူးေပါင္း တိုက္စစ္ဆင္မႈေၾကာင့္ IS အဖဲြ႕ကို အႏုိင္ရရွိ ႏိုင္ေျခ ရွိေနေသာ္လည္း ဆီးရီးယား တြင္ေတာ့ အလားအလာမ်ားက တစ္မ်ဳိး တစ္ဘာသာ ကဲြျပားေနသည္။ ဆီးရီးယားႏွင့္ ပတ္သက္ ေသာ အိုဘားမား၏ အစီအစဥ္ တစ္ရပ္မွာ ဆီးရီးယားရွိ အယူအဆ သင့္တင့္မွ်တေသာ သူပုန္မ်ားကို လက္နက္မ်ားႏွင့္ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားမႈမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးရန္ ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔ ေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္လွ်င္လည္း သူပုန္မ်ားသည္ အယူအစဲြ ျပင္းထန္ေသာ ဂ်ီဟတ္၀ါဒီ မ်ားအား လက္ရည္တူ ယွဥ္ၿပိဳင္ ႏုိင္ပါ့မလား ဆိုသည္ကိုလည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာရွိေန ျပန္သည္။ ဆီးရီးယားတြင္ အေနာက္ႏိုင္ငံ မ်ားက လက္ခံထားေသာ အစိုးရ တစ္ရပ္ မရွိသလို ႏိုင္ငံ အနာဂတ္ အတြက္ ႏိုင္ငံေရး အစီအစဥ္လည္း မရွိဘဲ ျဖစ္ေနသည္။ 

က်ယ္ျပန္႔ေသာ တိုက္ပဲြ 

အေျခအေနမ်ား ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ ပါသည္။ ယခု စစ္ပဲြတြင္ IS သည္ ႀကီးမားေသာ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ေနသည္။ ယခု အခ်ိန္အထိ IS သည္ အေျခအေနႏွင့္ လုိက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္စြမ္းရွိ သလို မဟာဗ်ဴဟာ က်က်လည္း တိုက္ပဲြ၀င္ႏုိင္ ေနဆဲ ျဖစ္ သည္။ ယင္းေၾကာင့္ အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ စစ္ဆင္ေရးအား ယင္းအဖဲြ႕က ဘယ္လုိ တုံ႔ျပန္မလဲ ဆိုသည္ကို ထပ္မ ံစဥ္းစားရန္ လိုအပ္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ 

အမ်ားႀကီး လုပ္ႏုိင္ပါသည္။ IS အဖဲြ႕ သည္ အီရတ္ရွိ ကာ့ဒ္မ်ားကို တုိက္ခိုက္ေနရာမွ ဆီးရီးယားရွိ ကာ့ဒ္မ်ားကို ေျပာင္းလဲ တုိက္ခုိက္ခဲ့ျခင္း ေၾကာင့္ ဒုကၡသည္ မ်ားစြာသည္ ဆီးရီးယားႏွင့္ တူရကီ နယ္စပ္မွ တစ္ဆင့္ တူရကီႏုိင္ငံ ထဲသို႔ ၀င္ေရာက္ခ့ဲ ၾကသည္။ ထုိ႔ျပင္ အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ မဟာမိတ္ အဖဲြ႕တြင္ ပါ၀င္သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားရွိ ႏိုင္ငံသားမ်ားအား တုိက္ခုိက္ရန္ IS အဖဲြ႕က အျခား ႏိုင္ငံမ်ားရွိ အၾကမ္းဖက္ အဖဲြ႕အစည္းမ်ားကို တုိက္တြန္း ခဲ့သည္။ အက်ဳိးဆက္ အျဖစ္ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယားရွိ အစြန္းေရာက္ အဖဲြ႕တစ္ခု က ျပင္သစ္ ႏုိင္ငံသား တစ္ဦးကို ဖမ္းဆီး လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းေၾကာင့္ အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ မဟာမိတ္ႏိုင္ငံမ်ား အတြက္ အခက္အခဲ ေတြ႕ေစမည့္ နည္းလမ္းမ်ား IS တြင္ ရွိေနေၾကာင္း ထင္ရွားလာခဲ့သည္။ 

သို႔ေသာ္ ယခု စစ္ဆင္ေရးသည္ မြတ္ဆလင္ ကမာၻအတြင္း ဆြႏ္ၷီမ်ားႏွင့္ ရွီယိုက္မ်ားၾကားရွိ တုိက္ပဲြ၊ အီရန္ႏွင့္ အာရပ္ႏုိင္ငံမ်ားၾကား အားၿပိဳင္မႈ၊ လက္ရွိ အေျခအေနကို ဖ်က္စီးလို သူမ်ားႏွင့္ တည္ၿမဲလို သူမ်ားၾကား တုိက္ပဲြတုိ႔၏ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာ သူမ်ားက သံုးသပ္သည္။ မည္သည့္ ရလဒ္မ်ား ထြက္ေပၚလာသည္ ျဖစ္ေစ ျပည္တြင္းစစ္တြင္ ေအာင္ပဲြခံသူ မရွိတတ္ေၾကာင္း ေလ့လာသူမ်ားက သတိေပးထားသည္။ 

Ref: Syria analysis: Why air power alone won't beat IS:BBC