ေရြးေကာက္ပြဲ ေခ်ာက္ကမ္းပါးမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ေရြးေကာက္ပဲြ ကံၾကမၼာ အဆုံးျဖတ္ပြဲႀကီး ရက္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္အလို။ တစ္ဖက္က မဲစာရင္း မွားယြင္းမႈမ်ားႏွင့္ အျခားတစ္ဖက္က စည္းလြတ္ဝါးလြတ္ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးမႈမ်ားၾကား ေရြးေကာက္ပြဲႀကီး စတင္ အသက္ဝင္လာသည္။
စစ္မွန္သည့္ ဒီမိုကေရစီနည္းက်ေသာ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားႏွင့္ အလွမ္းကြာခဲ့သည္မွာ ၾကာၿပီျဖစ္ရာ တိုင္းျပည္ရွိ ပါတီမ်ား၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္သည့္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ မီဒီယာမ်ား၊ ျပည္သူမ်ားအားလုံးမွာ ေရြးေကာက္ပြဲအေၾကာင္း တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ သိနားလည္သူ နည္းပါးလွသည္။ ယင္းအခ်ိန္တြင္ အာဏာရပါတီက တင္ေျမႇာက္ထားသည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း ဦးေဆာင္သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား၊ အခင္းအက်င္းမ်ားေအာက္တြင္ လူနားမရွင္းသည့္ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ားက ထြက္ေပၚလာသည္။
ယင္းမွာ ထပ္တလဲလဲ မဲစာရင္းအမွား ျဖစ္သည္။ ပထမတစ္ႀကိမ္ မွားစဥ္က အေျခခံမဲစာရင္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မွားယြင္းျခင္းျဖစ္ၿပီး ျပင္ဆင္လိုက္ပါက ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ထုတ္မည့္ မဲစာရင္း (ယခုကပ္ထားသည့္ မဲစာရင္း) တြင္ မွန္ကန္လာမည္ဟု ေကာ္မရွင္အရာရွိမ်ားက ေျပာဆိုခဲ့ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္ ယခုတစ္ေခါက္ ပိုမိုမွားယြင္းလာသည္။
ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ကိုယ္တိုင္က ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ တာဝန္ယူသည္ဟု ေျပာဆိုလာသည့္ အေနအထား ထပ္မံထြက္ေပၚလာသည္။
ဤတြင္ တမင္မွားျခင္းေလာဟု သံယယမ်ား ရွိလာၿပီး မႏိုင္ေစလိုသူတို႔ မႏိုင္ရန္ ေထာင္ေခ်ာက္မ်ားေလာဟု ေစာေၾကာစရာ ျဖစ္လာသည္။
မူလကတည္းက ျပည္သူယုံၾကည္မႈ နည္းပါးေနသည့္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္မွာ ယခုျဖစ္ရပ္ေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ား၊ အတိုက္အခံပါတီမ်ား၏ သံသယေပါင္းမ်ားစြာကို ပိုမိုႀကီးထြားလာေစရန္ ေမြးထုတ္ေပးလိုက္သလို ျဖစ္သြားသည္။
“ဒါေတြက မဲစာရင္းစစ္တဲ့အခါ ႐ႈပ္ေထြးၿပီး ျပႆနာတက္ေအာင္ ဖန္တီးထားသလား ဆိုတာမ်ိဳး ျဖစ္ေနတယ္” ဟု အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္မွ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ႔ဝင္ ဦးဝင္းထိန္က ဆိုသည္။
နည္းပညာေၾကာင့္၊ ေဆာ့ဖ္ဝဲအမွားေၾကာင့္ ဆိုသည္ကို လက္ခံသူ နည္းပါးလွသည္။ အမ်ားရင္ထဲတြင္ ခံစားေနရသည္က လိမ္ေနၿပီဟု ျဖစ္သည္။
အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ ရပ္/ေက်း ေကာ္မရွင္အရာရွိမ်ားႏွင့္ မဲဆႏၵရွင္မ်ား ျပႆနာတက္သည္အထိ အေျခအေန တင္းမာမႈမ်ား ရွိလာသည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ကမာရြတ္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ မဲ႐ုံမွဴးႏွင့္ ဆႏၵမဲေပးမည့္သူတို႔ မဲစာရင္းအမွားေၾကာင့္ စကားမ်ား ရန္ျဖစ္ၾကသည္။
ယခု မွားယြင္းမႈမ်ားေၾကာင့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ နာမည္ႀကီးခဲ့သည့္ ႀကိဳတင္မဲကိစၥအေပၚ သံသယစိတ္မ်ား ျပန္ျဖစ္လာသည္။ ယခုတစ္ႀကိမ္တြင္ ပိုသတိထားရေတာ့မည္ဟု ယုံၾကည္လာၾကသည္။
အတိုက္အခံပါတီႀကီးမ်ားက ပိုဆိုးသည္။ ေဘာင္အတြင္းက ယွဥ္ၿပိဳင္ေသာ္လည္း တိုင္မရသည့္အခါ ျပည္သူ႔အားကို ယုံၾကည္အားကိုးရေတာ့မည္။ အဓိကက ျပည္သူမ်ား မဲမ်ားမ်ားေပးရန္ လိုသည္။ မဲေပးခြင့္ရရန္ မဲစာရင္းကို ယခုပင္ၾကည့္ရမည္။ လိုအပ္သည္မ်ား ျပင္ဆင္၊ ျဖည့္စြက္ရလိမ့္မည္။ မဲစာရင္းအမွား၊ ႀကိဳတင္မဲ အေရအတြက္တို႔မွာ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ လက္ရွိအေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ သာမန္ျပည္သူမ်ား အသိအနည္းငယ္ ႂကြယ္လာၿပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း အျခားေခ်ာက္ကမ္းပါး ျဖစ္ႏိုင္သည့္ အခ်က္မ်ားကိုမူ မသိၾက။
ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ ပါတီအခ်ိဳ႕သာ သိထားၾကသည္။ အခ်ိဳ႕အခ်က္မ်ားမွာ သိေသာ္လည္း လုပ္ေဆာင္ရန္မွာ အခြင့္အလမ္းႏွင့္ ဘ႑ာေရးက လိုေနေသးသည္။
မမွ်တမႈ ေခ်ာက္ကမ္းပါးမ်ား
ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒမ်ားကို လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ အားလုံး ကြၽမ္းက်င္ပိုင္ႏိုင္စြာ သိထားရန္ လိုအပ္ျခင္း၊ ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အတြက္ ေစာင့္ၾကည့္ေပးမည့္ အရည္အခ်င္းရွိသည့္ မဲ႐ုံကိုယ္စားလွယ္မ်ားစြာ လိုအပ္ျခင္း၊ ပယ္ဖ်က္ႏိုင္မည့္ မဲဆႏၵနယ္မ်ားကို မည္သို႔ေရြးခ်ယ္ေၾကာင္း ေစာင့္ၾကည့္ရန္ လိုအပ္ျခင္း စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။ အရည္အခ်င္းျပည့္ဝသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ေရးဆိုင္ရာ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမွ တာဝန္ေပးထားသူ မ်ားစြာလိုအပ္သည္။
မဲဆြယ္စည္း႐ုံးရာတြင္လည္း ေဘာင္ေက်ာ္မႈမ်ား၊ တရားမွ်တမႈ မရွိျခင္းမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ရန္လိုသည္။
ကိုကိုးကြၽန္းတြင္ ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ အမတ္ေလာင္းမွာ ယင္းေဒသတြင္ မဲဆြယ္ရန္ ႀကိဳးစားခြင့္ မရေၾကာင္း NLD ပါတီ နာယက သူရဦးတင္ဦးက ရွင္းျပသည္။
တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရက ခြင့္ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း ကိုကိုးကြၽန္းသို႔ သြားေရာက္မည့္ သေဘၤာကို တပ္မေတာ္ အမွတ္ (၁) ေဆာက္လုပ္ေရး အင္ဂ်င္နီယာတပ္ထံမွ ငွားရမ္းရာတြင္ စက္တင္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔က သေဘၤာမထြက္ေသာေၾကာင့္ သြားခြင့္မရျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းနယ္ေျမတြင္ လက္ရွိ အာဏာရပါတီ ျပည္ေထာင္စုႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီမွ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း သူရသက္ေဆြ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မည္ ျဖစ္ၿပီး တပ္မေတာ္သား မိသားစုဝင္မ်ား အမ်ားစု ေနထိုင္သည့္ ေနရာျဖစ္သည္။
အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ ပါတီကို ဘာသာေရးျဖင့္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ရွိေသာ္လည္း ေကာ္မရွင္ တိုင္ၾကားရာတြင္ အေရးယူျခင္း မရွိေပ။
တနသၤာရီတိုင္း၊ စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ ပဲခူးတိုင္း၊ ဧရာဝတီတိုင္းႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တို႔တြင္ မဘသ (အမ်ိဳးဘာသာ သာသနာ ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔) က မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒကို မေထာက္ခံေသာ ပါတီကို မဲမေပးရန္ ေျပာဆိုျခင္း၊ စာရြက္ျဖန္႔ေဝျခင္းမ်ား ရွိေနေၾကာင္း NLD ပါတီ နာယက ဦးတင္ဦးက ရွင္းျပသည္။
သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ မဘသက ၎တို႔ မလုပ္ေဆာင္ေၾကာင္း ျငင္းခ်က္ထုတ္ထားသလို ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီကလည္း ထိုသို႔လုပ္ရန္ ပါတီဝင္မ်ားကို ညႊန္ၾကားထားျခင္း မရွိေၾကာင္း ျငင္းၾကျပန္သည္။
ယင္းအျပင္ အာဏာရပါတီဝင္မ်ားက မဘသ၏ လက္ကမ္းစာေစာင္မ်ားကို ျဖန္႔ေဝေပးျခင္းမ်ိဳး ေတြ႔ရေသာေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကို တိုင္ၾကားေသာ္လည္း အေရးယူျခင္းမရွိဟု ဆိုသည္။
“ျဖန္႔ေဝတဲ ပုဂၢိဳလ္ေတြက အာဏာရပါတီႀကီးက ျဖစ္တယ္၊ ဒါ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ ရွိတယ္၊ ဟသၤာတတို႔၊ ပုသိမ္တို႔မွာဆိုရင္ ဒီရန္ကုန္က ပို႔လိုက္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ အထုပ္လိုက္ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ ဓာတ္ပုံလည္းရွိတယ္၊ ျဖန္႔ေဝတာလည္း ရွိတယ္၊ ဒါကို ဘယ္လိုမွ အေရးယူျခင္း မရွိဘူး” ဟု ဦးဝင္းထိန္ကလည္း ရွင္းျပသည္။
ယခုႏွစ္အတြင္း က်င္းပမည့္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဘာသာေရးကို မဲဆြယ္စည္း႐ုံးမႈအတြက္ အသုံးခ်မည္ကို စိုးရိမ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ အပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ႏိုင္ငံတကာသံ႐ုံး ကိုး႐ုံးက စက္တင္ဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ပူးတြဲေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယင္းေၾကညာခ်က္သည္ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေရးအရ အထင္အျမင္လြဲမွားမႈမ်ား၊ သံသယမ်ား ေပၚေပါက္ေစႏိုင္ေသာ တစ္ဖက္သတ္ သုံးသပ္ခ်က္မ်ားျဖစ္ၿပီး ျပည္သူမ်ားအၾကား အထင္အျမင္ လြဲမွားမႈမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျပတ္ျပတ္သားသား ဆန္႔က်င္ပယ္ခ်ေၾကာင္း ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
ယင္းအေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ ေသခ်ာေနသည္က ျမန္မာ့ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္တြင္ အျပန္အလွန္ ျပစ္တင္႐ႈတ္ခ်ပြဲႀကီး မ်ားစြာ ေတြ႔ျမင္ရမည္ျဖစ္သည္။
ကုန္က်စရိတ္ မွတ္တမ္း
ယင္းအျပင္ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးရာတြင္ ကုန္က်စရိတ္ အေသးစိတ္ကို စာရင္းျပဳစုထားရန္ လိုသည္။ ယင္းစာရင္းတြင္ ကိုယ္စားလွယ္ကို ေထာက္ခံသူမ်ားက ကူညီေဝငွေပးသည့္ စတစ္ကာမ်ား၊ လက္ကမ္းစာေစာင္မ်ား၊ ဓာတ္ပုံမ်ား၊ အေအးတိုက္ျခင္းမ်ား အစရွိသည့္ အသုံးစရိတ္အားလုံး ထည့္သြင္းထားရန္လိုမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ အသိပညာေပးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ ၿငိမ္းေအးေရွ႕ေဆာင္အဖြဲ႔မွ ဒါ႐ိုက္တာ ဦးရဲေအာင္က သတိေပးစကား ေျပာၾကားသည္။
အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အင္အားစုပါတီ (NDF) မွ ဥကၠ႒ ဦးခင္ေမာင္ေဆြက ၎တို႔ပါတီမွ ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ၂၇၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ အသုံးစရိတ္မ်ားကို ေသခ်ာစြာ မွတ္သားထားရန္ သင္တန္းမ်ား ေပးစဥ္က သင္ၾကားထားသည္ဟု ဆိုသည္။
“မွတ္ပုံတင္ေၾကးကစလို႔ ဆိုက္ကားခအဆုံး မွတ္တမ္းတင္ထားဖို႔ ေျပာထားတယ္။ ေဟာေျပာတဲ့အခါ ေထာက္ခံတဲ့သူေတြက လက္ဖက္ရည္တိုက္တာ ရွိလည္း ထည့္မွတ္ခိုင္းထားတယ္။ သိန္းတစ္ရာေက်ာ္မွာေတာ့ မပူပါဘူး။ အဲေလာက္ေငြလည္း မရွိပါဘူး” ဟု ဦးခင္ေမာင္ေဆြက ဆိုသည္။
အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ ပါတီသစ္ ဥကၠ႒ ဦးသိန္းၫြန္႔ကမူ ၎တို႔ပါတီ အေနႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ၂၈ ဦးကို ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ား၊ နည္းဥပေဒမ်ားကို အေသအခ်ာ သင္ၾကားေပးထားရသည္ဟု ေျပာၾကားသည္။
“ေန႔စဥ္သုံးေငြေတြလည္း အသီးသီး စနစ္တက် မွတ္တမ္းတင္ဖို႔ ေသခ်ာမွာထားတယ္။ ၂၀၁၀ က အေျခအေနေတြေရာ အေတြ႔အႀကံဳေတြေရာ အကုန္လုံး ေသခ်ာသင္ေပးၿပီးမွ ဝင္ၿပိဳင္ခိုင္းတာပါ” ဟု ၎က ဆိုသည္။
ယင္းအျပင္ ဥပေဒမ်ား၊ နည္းဥပေဒမ်ား စည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္းမ်ားကို ပါတီအားလုံး တေျပးညီ လိုက္နာရန္ လိုအပ္သည္ဟု ဆိုျပန္သည္။
“ခုက သူမ်ားကိုေတာ့ ေထာက္ျပၿပီး ကိုယ္တိုင္က တသီးပုဂၢလေတြကို မဲမေပးဖို႔ ေျပာေနတာေတြလည္း ရွိတယ္။ ဒါလဲမလုပ္ရဘူး။ အဲဒီလို မွားတာကိုလဲ မီဒီယာေတြက ေထာက္ျပရမယ္” ဟု ဦးသိန္းၫြန္႔က ဆိုသည္။
ယခုေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ၇၇ ဦး ဝင္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ ရခိုင္အမ်ိဳးသားပါတီ အေနႏွင့္မူ လက္ကမ္းစာေစာင္မ်ား ျဖန္႔ေဝရာတြင္ ပါတီေရြးေကာက္ပြဲ ဗဟိုေအာင္ႏိုင္ေရးအဖြဲ႔မွ ထုတ္ေဝသည္ဟူေသာ စာသား ထည့္သြင္းထားၿပီး ေငြစာရင္းမ်ားကိုလည္း အေသအခ်ာျပဳစုရန္ ညႊန္ၾကားထားေၾကာင္း ပါတီဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ ေကာ္မတီဝင္ ဦးမ်ိဳးေက်ာ္က ေျပာဆိုသည္။
“ေငြစာရင္းကေတာ့ သုံးတာအကုန္လုံး ေဘာင္ခ်ာနဲ႔ ေရးခိုင္းထားတယ္။ လက္ကမ္းစာေစာင္၊ ဗီႏိုင္း၊ ခရီးစရိတ္အားလုံး ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို တိတိက်က် လုပ္ခိုင္းထားပါတယ္” ဟု ၎က ဆိုသည္။
ေထာင္ေခ်ာက္ေလာ
ယင္းအေျခေနမ်ားေအာက္တြင္ အျခားသတိထားစရာ ေထာင္ေခ်ာက္မ်ား ရွိေနႏိုင္သည္။
အတိုက္အခံပါတီမ်ားႏွင့္ အာဏာရပါတီ ယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ အတိုက္အခံမ်ားဘက္က မဲဆြယ္မႈကို အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ ပိုမိုလုပ္ေဆာင္ေနၾကသည္။ အာဏာရပါတီမ်ားဘက္က ဆႏၵမဲနယ္ေျမမ်ားတြင္ ဆိုင္းဘုတ္ေထာင္ျခင္းေလာက္သာ လုပ္ေဆာင္ၾကသည္ကို ေတြ႔ရသည္။
၎တို႔ကေတာ့ ေငြေၾကးအခက္ခဲႏွင့္ ယာဥ္ေၾကာပိတ္ဆို႔မႈေၾကာင့္ ရန္ကုန္တြင္ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးရန္ ခက္ခဲေနသည္ဟု ယင္းပါတီ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္ ဦးသာဝင္း ေျပာၾကားထားသည္မ်ား ရွိသည္။
အခ်ိဳ႕ပါတီမ်ား၏ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကို ယခုအခ်ိန္တြင္ ေစာင့္ၾကည့္မွတ္သား႐ုံသာလုပ္ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးမွ ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္ေၾကာင္း ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ား ရွိသည္။
အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီပါတီသစ္ ပါတီမွ ဥကၠ႒ ဦးသိန္းၫြန္႔က “ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီက ၿငိမ္ေနတယ္။ တျခားပါတီေတြ မဲဆြယ္တာကို ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး ေနာက္ပိုင္း ဖတ္ခ်တာ လုပ္မလား မသိႏိုင္ဘူး” ဟု ဆိုသည္။
ဥပမာအားျဖင့္ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီမွ ေနျပည္ေတာ္ေကာင္စီ ဥကၠ႒ ဦးသိန္းၫြန္႔၏ အမႈျဖစ္သည္။
ဦးသိန္းၫြန္႔ကိုယ္တိုင္မွာ ၎ေမြးဖြားသည့္ အခ်ိန္တြင္ မိဘမ်ားမွာ ႏိုင္ငံသား မျဖစ္ေသးသျဖင့္ အစပိုင္းက NLD ပါတီက ကန္႔ကြက္ခဲ့ေသာ္လည္း ေကာ္မရွင္၏ မ်က္ကြယ္ျပဳမႈကို ထပ္မံကန္႔ကြက္ျခင္း မျပဳေတာ့ေပ။
ယင္းမွာလည္း ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီးတြင္ ျဖဳတ္ခ်လို႔ရသည့္ အခ်က္ျဖစ္သြားႏိုင္မလား ဆိုသည္ကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားရန္လိုေၾကာင္း ဦးရဲေအာင္က ဆိုသည္။
ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္သာမက ပါတီမ်ားအားလုံး တရားမွ်တၿပီး စစ္မွန္သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ေစခ်င္လွ်င္ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒႏွင့္ က်င့္ဝတ္မ်ားကို အတိအက် လိုက္နာရမည္ျဖစ္ၿပီး သူမ်ားအမွားကို ျမင္သလို မိမိအမွားကိုလည္း ျမင္ေအာင္ၾကည့္ဖို႔ လိုေၾကာင္း အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီပါတီသစ္မွ ဦးသိန္းၫြန္႔က မွတ္ခ်က္ျပဳ ေျပာၾကားသည္။
ပယ္ဖ်က္ႏိုင္တဲ့ မဲဆႏၵနယ္ေျမမ်ား
ရာသီဥတုေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ စစ္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမည့္ရက္ကို ေရႊ႕ဆိုင္းျခင္းႏွင့္ ပယ္ဖ်က္ျခင္းမ်ားကို ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ျပဳလုပ္ခြင့္ ရွိေနသည္။
ေကာ္မရွင္ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးေသာင္းလႈိင္ အဆိုအရ ေရြးေကာက္ပြဲ မက်င္းပႏိုင္ေသာ မဲဆႏၵနယ္ စာရင္းမ်ားကို တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ခြဲမ်ားထံမွ စတင္ေကာက္ယူေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း စက္တင္ဘာလ ၂၁ ရက္ေန႔က ေျပာၾကားသည္။
လက္ရွိတြင္ ရွမ္းျပည္နယ္၊ ကရင္ျပည္နယ္ႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္တို႔ အတြင္းရွိ မဲဆႏၵနယ္အခ်ိဳ႕တြင္မူ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပႏိုင္ျခင္းရွိ၊ မရွိကို နယ္ေျမအေျခေနမ်ား စစ္ေဆးေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။
ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္း တပ္မေတာ္ႏွင့္ RCSS/SSA တို႔အၾကား တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားေနေသာေၾကာင့္ ၎တို႔ ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမတြင္ ပါဝင္ေသာ ၁၆ ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဘးကင္းသည့္ အခ်ိန္ထိ ဆိုင္းငံ့ထားရန္ RCSS/SSA က စက္တင္ဘာလ ၆ ရက္ေန႔တြင္ သတင္းထုတ္ျပန္ထားသည္။
ျမန္မာတစ္ႏိုင္ငံလုံးတြင္ ေရႀကီးျခင္း၊ ေျမၿပိဳျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာေၾကာင့္လည္း အဆိုပါ ေနရာမ်ားတြင္ က်င္းပမည္လား၊ ဖ်က္သိမ္းမည္လားကို ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ ျဖစ္သည္။
ေစာင့္ၾကည့္ရာတြင္ ၎တို႔ ဖ်က္သိမ္းသည့္ မဲ႐ုံမွာ မည္သည့္ပါတီကို ေထာက္ခံမႈမ်ားသည့္ နယ္ေျမ ျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း သတိျပဳရန္လိုေၾကာင္း ဦးရဲေအာင္က ဆိုသည္။
ယင္းအျပင္ မဲ႐ုံမ်ားတြင္ ရန္ျဖစ္ပြားေသာေၾကာင့္ မဲ႐ုံပိတ္လိုက္ရပါကလည္း အဆိုပါမဲ႐ုံတြင္ ေပးထားၿပီးသား မဲအေရအတြက္ကိုယူမည္၊ မယူမည္ကို ဆုံးျဖတ္မည္မွာလည္း ေကာ္မရွင္ပင္ျဖစ္ရာ ျပည္သူမ်ားအေနႏွင့္ သတိထားရန္လိုေၾကာင္း ဦးဝင္းထိန္က ဆိုသည္။
အျငင္းပြားမႈမ်ားအတြက္ ေကာ္မရွင္၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္မွာ အတိုင္းထက္အလြန္ပင္။ ၎တို႔ ဖြဲ႔စည္းရမည့္ ခုံ႐ုံးက ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာ အတည္ျဖစ္သည္ဟု ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဥပေဒတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ယင္းေၾကာင့္ ထုတ္ျပန္ထားသည့္ ဥပေဒမ်ား၊ နည္းဥပေဒမ်ားႏွင့္ မၾကာမတင္ ေျပာင္းလဲထုတ္ျပန္ေနသည့္ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ား၊ တစ္ခါတရံႏႈတ္ျဖင့္ ေျပာၾကားသည့္ အခ်က္မ်ား (ဥပမာ- မဲစာရင္းမွာ နာမည္ပါရင္ရၿပီ၊ အခ်က္လက္မွားတာရတယ္၊ ပါတီတစ္ခုမွာ ပါရင္ တသီးပုဂၢလ အေနနဲ႔ မၿပိဳင္ရဘူး) ကို ဂ႐ုတစိုက္ လိုက္နာရမည္ျဖစ္သည္။
ပါတီတစ္ခုတြင္ ပါပါက တသီးပုဂၢလအေနႏွင့္ ဝင္မၿပိဳင္ရဟု ေကာ္မရွင္က ႏႈတ္ျဖင့္ ေျပာဆိုေသာ္လည္း ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီမွ ဦးေအာင္မင္းႏွင့္ ဦးစိုးသိန္းတို႔မွာ ကယားျပည္နယ္တြင္ တသီးပုဂၢလအျဖစ္ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္လ်က္ ရွိသည္။
မရွင္းလွ်င္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္သို႔ တိုက္႐ိုက္ေမးျမန္းၿပီး တရားဝင္ ေၾကညာခ်က္မ်ားအျဖစ္ စာထုတ္ခိုင္းသင့္ေသာ္လည္း ေတာင္းဆိုသည့္ ပါတီက ခပ္နည္းနည္း။
အျပန္လွန္ထိန္းေက်ာင္းမႈ မရွိသည့္ ေကာ္မရွင္
ပြဲအစ စည္းကမ္းထုတ္သည္မွာ ေကာ္မရွင္။ ပါတီမ်ား၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔စည္းမ်ား အားလုံးကို ကိုင္တြယ္ကာ လက္ေတြ႔အေကာင္ထည္ေဖာ္သည္မွာ ေကာ္မရွင္၊ ေနာက္ဆုံးပြဲၿပီးလၽွင္ စီရင္ခ်က္ ေပးႏိုင္သည္မွာ ေကာ္မရွင္ပင္ျဖစ္ေနရာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္မွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္အားလုံး ရရွိထားသည္။
အျခားႏိုင္ငံမ်ားမွာဆိုလွ်င္ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပေပးၿပီး တရားေရးက ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္ အျငင္းပြားသည့္ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းေပးသည့္ တာဝန္ယူျခင္းမ်ိဳး ရွိသည္။ ယင္းသို႔ တာဝန္ခြဲေဝယူျခင္းက သမာသမတ္က်မႈကို ပိုမိုျဖစ္ေပၚေစသည္ဟု တစ္ႏိုင္ငံလုံးတြင္ ေရြးေကာက္ပြဲျဖစ္စဥ္မ်ား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမည့္ ျပည္သူမ်ား ပူးေပါင္းလႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ (PACE) အဖြဲ႔မွ ဒါ႐ိုက္တာ ဦးစိုင္း ရဲေက်ာ္စြာျမင့္က ဆိုသည္။
အစစအရာရာ ေကာ္မရွင္ေပၚတြင္ မွီတည္ေနသည္မွာ ေကာ္မရွင္ဥပေဒ၏ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ဥပေဒတြင္ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ကို သမၼတက ေရြးခ်ယ္ေပးရေသာေၾကာင့္ အာဏာရပါတီႏွင့္ ေကာ္မရွင္မွာ တစ္ဖက္တည္းလို ျဖစ္ေနသည္။ ယင္းေၾကာင့္ ၂၀၁၅ တြင္ ဥပမာ- NLD ႏိုင္မည္ ဆိုလွ်င္လည္း ၎တို႔က ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ခန္႔ခြင့္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ယင္းအခ်က္က ေကာ္မရွင္၏ သမာသမတ္က်မႈကို ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္ေနသည္ဟု ၎က ဆိုသည္။
ယခုအခ်ိန္တြင္မူ ျပည္သူမ်ားက မဲမ်ားမ်ားေပးျခင္း၊ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ပါတီမ်ားက မဲထည့္နည္းမ်ားကို ပညာေပးမႈမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ေဆာင္ျခင္းႏွင့္ ဥပေဒမ်ား၊ နည္းဥပေဒမ်ားကို ကြၽမ္းက်င္စြာသိရွိၿပီး လိမၼာပါးနပ္စြာ အသုံးခ်ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရန္သာ ရွိေတာ့သည္။
ေနာက္ဆုံးစိုးရိမ္မႈ
အဆိုပါ အေျခေနမ်ားအၿပီး စစ္မွန္ေသာ ရလဒ္မ်ား ထြက္ေပၚလာလွ်င္ပင္ ေနာက္ဆုံးစိုးရိမ္မူက ျပည္သူမ်ားရင္ထဲတြင္ ရွိေနေသးသည္။
အာဏာသိမ္းမည္လား ဆိုသည္မွာ ျဖစ္ခဲ့ဖူးေသာေၾကာင့္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားေနၾကသည္။ ၁၉၉၀ ရလဒ္ကို လက္မခံခဲ့ျခင္း အတိတ္တေစၲကလည္း ေျခာက္ေနသည္။ မၾကာခင္က ျဖစ္ခဲ့သည့္ ဘတ္စ္ကားလိုင္းမ်ား ကိစၥမွာ ဆူပူျခင္းကို ဖန္တီးသေလာဟု စုိးရိမ္မႈမ်ားလည္း ရွိခဲ့ၾကသည္။
သို႔ေသာ္ စက္တင္ဘာ ၂၁ ရက္ေန႔က တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ကိုယ္တိုင္ ကတိစကားတစ္ခြန္းေတာ့ ေျပာထားေသးသည္။ ၎က အာဏာသိမ္းသည့္ လုပ္ရပ္ကို မႀကိဳက္ေၾကာင္းႏွင့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ မည္သည့္ရလဒ္ ထြက္ေပၚလာသည္ ျဖစ္ေစ တပ္မေတာ္က အာဏာသိမ္းမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားထားသည္။
သို႔ေသာ္ စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔ စစ္ဦးစီး၊ စစ္ေရး၊ စစ္ေထာက္ ညႇိႏႈိင္းအစည္းအေဝးတြင္မူ တပ္မေတာ္သားမ်ား အေနႏွင့္ တပ္မေတာ္အေပၚ နားလည္မႈ ရွိသူကို မဲေပးရန္ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္က တိုက္တြန္းေျပာၾကားေၾကာင္း ျမဝတီ သတင္းဌာနက ေဖာ္ျပခဲ့ေသးသည္။
လက္ရွိအေျခေနမ်ားကေတာ့ ဘက္ေပါင္းစုံတြင္ မျမင္ရသည့္ ေခ်ာက္မ်ား၊ ျမင္ၿပီး မေရွာင္ႏိုင္သည့္ ေခ်ာက္မ်ားက ရွိေနႏိုင္သည္။
ယွဥ္ၿပိဳင္သူမ်ား ျပည္သူမ်ားဘက္က မေလ့လာ၊ မသိနားမလည္ေသာေၾကာင့္ ခံလိုက္ရသည္ဆိုလၽွင္ မျမင္ရသည့္ေခ်ာက္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ တမင္ျဖစ္ေစလိုေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ အကြက္ဆင္ ျပဳလုပ္သည္ဆိုလွ်င္ ေထာင္ေသာေခ်ာက္ တစ္နည္း ေထာင္ေခ်ာက္ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။
႐ိုး႐ိုးေခ်ာက္ျဖစ္ေစ၊ ေထာင္ေခ်ာက္ ျဖစ္ေစသတိတရားျဖင့္ နည္းပရိယာယ္ မ်ားသုံးကာ စနစ္တက်ယွဥ္ၿပိဳင္လွ်င္ ျပည္သူမ်ားကလည္း အမွန္တကယ္သိရွိကာ ယွဥ္ၿပိဳင္လွ်င္ စစ္မွန္သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ ေပၚထြက္လာေပလိမ့္မည္။
အားလုံးပါဝင္ရန္ လိုသည္။ ယင္းေၾကာင့္ မဲစာရင္း မျဖစ္မေန သြားၾကည့္မည္။ မဲရေအာင္ေပးမည္ ဟူေသာ မဲဆႏၵပိုင္ရွင္မ်ားလည္း ရွိသည္။
“ရေအာင္ မဲစာရင္းၾကည့္ၿပီး မဲေပးမွာပါ” ဟု ေတာင္ဥကၠလာပ ၿမိဳ႕နယ္တြင္ အိမ္ဆိုင္ဖြင့္ထားသည့္ အိမ္ရွင္မတစ္ဦး ျဖစ္သူ ေဒၚခိုင္က ေျပာၾကားသည္။
Green
thevoicemyanmar.com
Yangon
